Momenteel zien we vooral de cijfers vanaf de tweede golf of derde golf in de kranten. Dat is op zich begrijpelijk; het wordt wel een heel lang ding anders. Maar jammer is het wel, want het zorgt ervoor dat we geen helder beeld hebben van het echte verloop van de coronabesmettingen. Het geeft een vertekend beeld van de ernst van de situatie.
Als de winter verdwijnt, gaat corona ook
De realiteit is namelijk dat we in geen van de latere golven zelfs maar in de buurt van de aantallen van de eerste golf geweest zijn. En het laat zien dat het coronavirus, net als griep, een seizoensvirus is. Als de winter verdwijnt, gaat corona ook. Wat dat betreft is het jammer dat het echt mooie weer zo laat komt dit jaar.
De verlaging in het aantal besmettingen komt niet door de vaccinaties. Vorig jaar hadden we namelijk geen vaccinaties en toen waren we rond deze tijd vrijwel terug naar 0. Het verschil tussen toen en nu is dat de winter veel eerder afgelopen was. Hugo de Jonge’s viruswaarheid is wensdenken.
Voor jullie gemak zijn er drie grafieken in dit artikel opgenomen die de eerste golf wel tonen. We gaan het eerst over grafiek 1 en 2 hebben. De eerste toont het aantal in het ziekenhuis opgenomen patiënten. De tweede toont de totale opnames en nieuwe opnames op de IC. Wat beide grafieken duidelijk laten zien is dat de situatie in de eerste golf vele malen serieuzer was dan de daarop volgende golven. Hou daarbij in gedachten dat de maatregelen toentertijd vele malen minder draconisch waren dan tijdens de latere golven. En toch waren we er in mei 2020 zo goed als vanaf.
In ziekenhuis opgenomen patiënten per 27 februari 2020
IC bezetting vanaf week 12 2020
Overledenen vanaf 27 februari 2020
Mensen vinden het moeilijk dingen weg te laten
Een studie die werd gedaan door de Universiteit van Virginia kan verklaren waarom we, ondanks de minder ernstige situatie, alleen maar maatregelen erbij hebben gekregen. Uit deze studie blijkt namelijk dat mensen de neiging hebben om oplossingen die gebruik maken van het weglaten van dingen over het hoofd te zien. Vertaald naar de huidige tijd betekent dit dat men van nature alleen maar maatregelen zal toevoegen om een situatie te corrigeren, ook al is dit niet noodzakelijkerwijs de beste oplossing.
Dit mechanisme verklaart – zonder er een complottheorie op te hoeven loslaten – meteen het fenomeen dat het makkelijker is om wetten toe te voegen dan er vanaf te komen. Zelfs wanneer iedereen het erover eens is dat een maatregel grondrechten schendt. Het is daarom te verwachten dat we de komende winter alle maatregelen weer terug zullen zien komen, waarschijnlijk met aanvullingen. Tenzij we de overheid tot inkeer weten te brengen.
De zorgcapaciteit is een terugkerend probleem
Het vergt een sterke geest om alle aspecten van een situatie te overzien en met onbevangen blik terug te kijken naar een realiteit die pas achteraf duidelijk wordt. Het vergt nog meer kracht om vervolgens toe te geven dat het toch anders in elkaar stak dan je dacht. Dat afstand houden, extra hygiëne en thuisblijven bij symptomen – eigenlijk de standaard maatregelen die elk weldenkend mens sowieso hanteert bij ziekte – gecombineerd met een beter uitgeruste zorg, voldoende blijken te zijn om dit virus eronder te houden.
Wat de grafieken namelijk ook laten zien is dat een echt probleem het aantal ziekenhuisbedden was. Immers, in absolute aantallen is het aantal opnames helemaal niet zo schrikbarend wanneer je bedenkt dat Nederland meer dan 17 miljoen inwoners heeft. Reken maar uit, 1350 IC bedden voor alle Nederlanders. Dat is 0,008%. Het aantal bezette bedden van afgelopen winter is lager dan deze was in een aantal voorgaande jaren. Dit ondersteunt het feit dat het coronavirus al met al niet zo gevaarlijk was als gedacht. Als de achtereenvolgende kabinetten Rutte de zorg niet zo hadden uitgekleed, hadden we waarschijnlijk geen probleem gehad.
De overheid kan in ieder geval niet zeggen dat ze deze situatie niet had kunnen zien aankomen. Al in 2001 werd de regering gewaarschuwd dat het Nederlandse zorgbeleid problematisch was. Tijdens de grote griepgolf van 2017/2018 gingen we zelfs door het oog van de naald, maar zelfs dat was geen reden om structureel op te schalen. Zelfs na de eerste coronagolf zijn geen aanstalten gemaakt om de beddencapaciteit structureel op te schalen.
Vaccineren is een optie voor risicogroepen
Interessant is ook het aantal doden dat geregistreerd werd, te zien in de derde grafiek hierboven. Allereerst valt op te merken dat het aan het coronavirus toegeschreven aantal doden mensen betreft die met corona zijn gestorven en niet aan corona, hetgeen een vertekend beeld geeft. Universiteit Nijenrode voegt daar nog aan toe dat testen er voor zorgt dat er meer coronadoden gemeld worden. Zoals uit hun analyse blijkt ontlopen de oversterftecijfers van de populatie tot 65 jaar oud van de eerste 22 weken van 2020 die van andere jaren niet echt en is deze zelfs lager dan andere jaren.
Uit de cijfers die in dit artikel worden gepresenteerd valt te concluderen dat het coronavirus vooral risicovol is voor mensen boven de 65 jaar. Een goed werkend vaccin, op vrijwillige basis toegediend aan groepen die een verhoogd risico lopen, heeft daarom mogelijk toegevoegde waarde. Kortom, we hebben het dan over eenzelfde protocol als bij de jaarlijkse griepvaccinatie. Hierbij dient meteen de kanttekening gemaakt te worden dat, ondanks dat de campagne anders suggereert, geen van de huidige coronavaccins volledig uit de trial-fase is.
Er is echter geen reden om aan te nemen dat het vaccineren van groepen die normaal niet in aanmerking zouden komen voor een griepvaccinatie een meerwaarde heeft ten opzichte van de risico’s die we acceptabel vinden voor elk griepseizoen. Zeker nu een groot deel van de bevolking op natuurlijke wijze antistoffen heeft ontwikkeld tegen het coronavirus is er geen aanleiding om gezonde mensen te medicaliseren.
Terugkijken en lering trekken
Het is begrijpelijk dat men in maart 2020 drastisch ingreep. Op dat moment hadden we geen idee wat er op ons afkwam. Maar dat excuus hebben we nu niet meer. Ondertussen hebben we genoeg data en overzicht om te zien dat wat we in het begin van dit hele gebeuren deden – gecombineerd met een structurele opschaling van de zorg zonder dat dit ten koste gaat van het zorgpersoneel – afdoende was geweest.
Hoezeer minister De Jonge dit ook wenst te zien, er is geen reden tot het opzetten van een gemedicaliseerde en gesurveilleerde samenleving waarin een overheid bepaalt wat mensen zowel privé als zakelijk mogen. Uit menselijk oogpunt is dit eerder onwenselijk te noemen gezien de kosten die dit met zich meebrengt, op sociaal, economisch en gezondheidsgebied.
Over de heftige gevolgen van de coronamaatregelen is genoeg geschreven; het is een terechte vraag of deze opwegen tegen de gevolgen van de ziekte zelf. Maar, zoals eerder gezegd, het vergt een sterke geest om terug te kijken en conclusies te trekken, zeker als die een weldenkend mens vertellen dat er maatregelen af moeten in plaats van erbij. Tot nu toe hebben we geen reden om aan te nemen dat onze huidige beleidsmakers over een dergelijk sterke, analytische geest beschikken. En dat doet vrezen dat we nog lang in en uit lockdowns met toenemende restricties zullen gaan. Tenzij die roze brillen nu eindelijk eens afgaan.
Spreekt dit je aan? Deel deze pagina met je netwerk, zodat mijn werk nog meer mensen bereikt! Bij voorbaat dank…